Pedagogische tact

Bij ons op school handelen alle leerkrachten vanuit pedagogische tact. Het beste kan pedagogische tact worden uitgelegd aan de hand van voorbeelden. Dat komt omdat het een begrip is dat verwijst naar het handelen van leraren, niet zozeer naar hun kennis of ervaring of naar iets wat je in je opleiding leren kan. Pedagogische tact is geen competentie. Het verwijst niet zozeer naar het gedrag van een leraar als wel naar de drager van dat gedrag: de leraar zelf en diens persoon.

• Tact is het beste voorbeeld van hoe persoon en professie onverbrekelijk samengaan, niet onderscheiden kunnen worden. Wel theoretisch misschien (voor even), maar niet in de handelingspraktijk.


• Als we over tact spreken is de hele persoon van de leraar erbij betrokken, zijn kennis, zijn ervaring, zijn biografie of zijn persoonlijke geschiedenis, zijn gevoel en zijn intuïtie, waarin hij gelooft, zijn overtuigingen.


• Pedagogische tact verwijst naar wie iemand is en niet zozeer naar wat iemand heeft (competenties). Dat wil zeggen dat pedagogische tact ontwikkeld wordt, mét de ontwikkeling van de persoon. Niet dat je het kan leren, zoals een didactische vaardigheid.


• Pedagogische tact is een complex geheel van kwaliteiten en bekwaamheden van de persoon. Het is in principe leeftijd- en ervaringsonafhankelijk. Parafraserend zou je pedagogische tact kunnen omschrijven als: een onmiddellijk, gevoelsmatig weten het goede te doen in de omgang met je leerlingen. Een paar kenmerken van pedagogische tact zijn; de onvoorwaardelijke acceptatie van je leerlingen en de kunst om van hen uit te denken en te werken, ... de kunst om hun gevoelens, bedoelingen en behoeften meteen te ‘pakken’ en daar een goed antwoord op te vinden. Goed betekent hier: je antwoord past in deze situatie, lost hier bijvoorbeeld een probleem op, maar het is niet zomaar een antwoord. Het is een antwoord dat jij als opvoeder ook een goed antwoord vindt, omdat het past in wat jij met je leerlingen wil bereiken; dat past in de waarden die jij als opvoeder belangrijk vindt, zoals veiligheid en emotionele zekerheid of zelfvertrouwen van een leerling;  maar ook ambities bijvoorbeeld en goede prestaties.